İş Makinesi Lastiklerinde Yıldız (*) İşaretlemesi nedir?
İş makinesi lastiklerinde yıldız işaretlemesi vardır ve her bir yıldız, daha fazla yük taşıma kapasitesi anlamında gelmektedir.
Lastikte standartları belirleyen Avrupa lastik ve Jant Teknik Organizasyonu (ETRTO)’ya göre, radyal iş makinesi lastiklerinde kullanılan yıldız işaretlemesi, lastiğin taşıma kapasitesinin sembolik bir ifadesidir. Yük taşıma kapasitesi lastiğin ebadına göre değişmekle birlikte, lastiğin yapısına göre de değişebilmektedir. Örneğin 29.5R25 ebadındaki bir lastik 10km/saat referans hızda;
• 1 yıldız (*) ise 18.000 Kg,
• 2 yıldız (**) ise 24.000 Kg,
• 3 yıldız (***) ise 25.750 Kg, yük taşıyabilir.
Yani aynı ebattaki lastikler farklı yük taşıma kapasitelerine sahip olabilirler.
Lastikte yükü taşıyan havadır, havayı ise lastiğin karkası tutmaktadır (hapsetmektedir). Lastiğin daha fazla yükü taşıyabilmesi için daha fazla hava kapasitesine ihtiyaç vardır, lastiğe daha fazla hava basabilmek içinse lastiğin yapısının ve karkasının daha güçlü ve mukavemetli olması gerekmektedir. O halde buradan şu sonuca varabiliyoruz; İş makinesi lastiklerinde, lastiklerin taşıma kapasitesini sembolize eden yıldız sayısı arttıkça, lastiğe hava basma kapasitesi artmakta, bununla birlikte lastiğin yük taşıma kapasitesi de artmaktadır. Bunu 29.5R25 ebadı için aşağıdaki tabloda özetleyebiliriz.
• 29.5R25 ebadında 1 Yıldız (*) bir lastik, 208A2 yük ve hız indeksine sahip olup, lastikli yükleyici operasyonunda, 10Km/saat referans hızda, 65 Psi hava ile 18.000 Kg yük taşıyabilir.
• 29.5R25 ebadında 2 Yıldız (**) bir lastik, 216A2 yük ve hız indeksine sahip olup, lastikli yükleyici operasyonunda, 10Km/saat referans hızda, 83 Psi hava ile 22.400 Kg yük taşıyabilir.
• 29.5R25 ebadında 3 Yıldız (***) bir lastik, 221A2 yük ve hız indeksine sahip olup, lastikli yükleyici operasyonunda, 10Km/saat referans hızda, 116 Psi hava ile 25.750 Kg yük taşıyabilir.
• 29.5R25 ebadında 1 Yıldız (*) bir lastik, 191B yük ve hız indeksine sahip olup, kaya kamyonu operasyonunda, 50Km/saat referans hızda, 51 Psi hava ile 10.900 Kg yük taşıyabilir.
• 29.5R25 ebadında 2 Yıldız (**) bir lastik, 200B yük ve hız indeksine sahip olup, kaya kamyonu operasyonunda, 50Km/saat referans hızda, 65 Psi hava ile 14.000 Kg yük taşıyabilir.
• 29.5R25 ebadında 4 Yıldız (****) bir lastik, 217A8 yük ve hız indeksine sahip olup, yeraltı kaya kamyonu operasyonunda, 40Km/saat referans hızda, 116 Psi hava ile 23.000 Kg yük taşıyabilir. (ETRTO kaya kamyonu kullanımında 3 yıldızı öngörmemiş, 4 yıldızı öngörmüştür. 4 yıldız lastikleri ise yeraltı kaya kamyonu kullanımına (Underground Haulage) daha uygun görmüş ve bun karşılık olarak ta referans hızı B den A8 e düşürülmüştür. Ayrıca ETRTO 29.5R25 ebadında gerek 3 yıldız gerek 4 yıldız lastikte maksimum havayı 116 Psi hava ile sınırlandırmıştır.
Özetle söylemek gerekirse; lastiğin daha güçlü ve mukavemetli olması lastiğin daha fazla hava basıncını içinde tutmasına imkân vermekte, bu da lastiğin daha fazla yük taşımasına olanak tanımaktadır. Tabi burada şunu da söylemek gerekir; lastiği güçlendirmek, daha fazla malzeme ve işçilik ve daha kaliteli malzeme kullanmayı gerektirecek bir durumdur, bu ise üretim tarafında kaçınılmaz olarak bir maliyet artışı getirecek bir unsurdur.
Endüstride radyal iş makinesi lastikleri, genel olarak 1 yıldız (*) ve 2 yıldız (**) lastikler üretilmekte ve kullanılmaktadır. Ancak, son yıllarda radyal iş makinası lastiklerinde 3 Yıldız (***) taşıma kapasitesine sahip lastiklerin yavaş yavaş devreye girdiğini görüyoruz. Bunun temel sebeplerini ise;
a) Son yıllarda üretilen iş makinelerinin çalışma ağırlıklarının artması, ( Operating Weight )
b) Daha güçlü iş makinelerinin üretilmesi, ( HP & kW )
c) Daha fazla yük kapasitesine sahip iş makineleri üretilmesi olarak özetleyebiliriz.
Bu gelişmelere bağlı olarak, lastik üreticilerinin de artık 3 yıldız (***) lastiklerin üretimine ağırlık vermeye başladıklarını görüyoruz. Petlas olarak üretimimiz radyal tamçelik iş makinesi lastiklerinde 2 yıldız (**) ancak endüstrideki bu gelişmelere kayıtsız kalamayız. Bizler de bu yönde mutlaka çalışmalar yapacağız ancak şu anda önceliğimiz radyal ürün gamımızı biraz daha geliştirmek. Bu yönde çalışmalarımız devam ediyor. Yakın zamanda Mobil Vinç ve Liman/endüstriyel uygulama alanlarında da birer ürünümüz devreye girecek.
Bildiğiniz gibi radyal tamçelik iş makinesi lastiğini Türkiye’de Petlas olarak ilk biz ürettik, ürünlerimiz bugün ülkemizdeki yüzlerce iş makinesi ile yollarda ve müşterilerimize hizmet etmektedir. Her yıl artan satışlarımızla birlikte Petlas iş makinesi lastiklerinin Türkiye pazarında daha iyi bilindiğini görüyor ve bunu gururunu yaşıyoruz.